یکی از موثرترین ابزارهای مالی دولت ها برای تامین هزینه های عمومی و توسعه کشور است. در کلیه کشورها یکی از منابع درآمد دولت ها، دریافت مالیات است. کشورهای مختلف، قوانین و مقادیر متفاوتی برای مالیات بر درآمد دارند. مشمولان آن افراد حقیقی، شرکت ها و کسب و کارها هستند. مالیات بر درآمد نوعی مالیات است که دولت ها بر درآمدهای موجود توسط مشاغل و افراد در حوزه قضای خود اعمال می کنند. برای تامین مالی خدمات عمومی، پرداخت تعهدات دولت و تامین کالا برای شهروندان استفاده می شود.

 

 

مالیات بر درآمد

کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی موظف و مکلفند طبق قوانین درآمد های خود را به سازمان امور مالیاتی کشور اعلام کنند. دولت نیز پس با توجه به اظهارنامه دریافتی، مالیات یک سال مالی را دریافت می کند. با توجه به درآمد هر فرد مالیات دریافتی متغییر است. سازمان مالیاتی با توجه به معیارهای مختلف برای هر گروه از اشخاص معیارهای مختلفی را مشخص می کند. این معیارها با توجه به میزان درآمد، وضعیت حقوقی و شرایط مختلف است. معمولا دولت ها با تدابیر مالیاتی، به تناسب با اهداف رفاهی و کاهش نابرابری های اجتماعی، مالیات ها را تنظیم می کنند. در واقع با افزایش درآمد، درصد مالیات دریافتی نیز افزایش می یابد.

مالیات به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می شود. مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی از دسته مالیات های مستقیم هستند. هر یک دارای زیر مجموعه های خاص خود هستند. نقش مهمی هم در تعیین درآمد دولت و رفاه اجتماعی دارند. قانون مالیات های مستقیم پنج باب اصلی دارد. باب اول، مشمولان مالیات را تعیین می کند. دوم مالیات بر دارایی است. باب سوم مربوط به حقوق است. چهارم به مشاغل اختصاص دارد. باب پنجم نیز به درآمدهای اتفاقی اختصاص دارد.

 

 

انواع مالیات بر درآمد

با توجه به انواع منابع درآمدی مختلف، سازمان امور مالیاتی کشور انواع مالیات بر درآمد را به صورت زیر دسته بندی کرده است. که به اختصار توضیح می دهیم.

 

املاک

با توجه به ماده ۵۲ قانون مالیات مستقیم، درآمد شخص حقیقی یا حقوقی ناشی از انتقال حقوق خود به املاک واقع در ایران، بعد از کسر معافیت های مقرر در این قانون، تحت تاثیر مالیات بر درآمد املاک قرار می گیرد. طبق ماده ۵۳ و ۵۴، گام های مالیات بر درآمد شامل چندین زیر شاخه است. یکی از این شاخه ها اجاره املاک است. به این معنا که در صورت اجاره ملک و کسب درآمد از این طریق، باید به صورت قانونی مالیات مربوطه را پرداخت کند. طبق ماده ۵۹ قانون مالیات های مستقیم نیز هنگام فروش ملک، مالیات نقل و انتقال مربوطه به دولت باید پرداخت شود. در هنگام فروش املاک سرقفلی باید علاوه بر مالیات نقل و انتقال، مالیات این دسته نیز پرداخت شود. بر اساس ماده ۷۷ اگر ملکی ساخته و به فروش برسد، باید مالیات مربوطه پرداخت شود.

 

 

کشاورزی

طبق ماده ۸۱ قانون مالیات درآمدهای ناشی از فعالیت های کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی، زنبور عسل، طیور، صیادی، ماهی‌گیری، نوغان داری، احیای مراتع، جنگل ها، باغات و اشجار معاف از پرداخت مالیات است. در واقع شرکت ها و اشخاص فعال در این زمینه از پرداخت مالیات معاف هستند. اما باید تهعدات قانونی خود را به عنوان شخص حقیقی، مانند تهیه پرونده مالیاتی و اظهارنامه رعایت کنند.

 

 

حقوق

افراد مشغول به کار باید مالیات پرداخت کنند. طبق ماده ۸۲ هرگونه درآمدی که یک شخص حقیقی به عنوان پاداش بابت انجام خدمات برای یک شخص دیگر (می‌تواند حقیقی یا حقوقی باشد.) در ایران دریافت می‌کند، مشمول مالیات بر حقوق می‌شود. این مالیات برعهده کارفرما است. از درآمد دریافت کنندگان حقوق کسر و برای دولت واریز می شود. بنابراین دریافت کنندگان حقوق به طور مستقیم مالیات پرداخت نمی کنند. کارفرمایان مسئول پرداخت مالیات حقوق کارمندان خود هستند.

 

 

مشاغل

در ماده ۹۳ هر نوع درآمدی که افراد حقیقی از فعالیت در مشاغل یا هرگونه کسب و کار دیگر در ایران کسب می‌کنند، پس از کسر معافیت های مقرر در این قانون، مشمول مالیات مشاغل خواهد شد. افراد شاغل در حرفه های وکالت، پزشکی، مغازه داری یا هر شغل دیگری در ایران مشمول مالیات هستند. ماده ۱۰۳ قانون مالیات مستقیم این فصل به مالیات بر درآمد وکلای دادگستری و وکلای محاکم اختصاصی اشاره دارد. این نوع از مالیات برای هر گروه نرخ مالیات مشخصی تعیین کرده است.

 

 

شرکت‌ها و اشخاص حقوقی

بر اساس ماده ۱۰۵ قانون مالیات در صورت کسب سود شرکت ها و اشخاص حقوقی، ۲۵ درصد سود آنها باید به عنوان مالیات پرداخت شود. این ماده برای شرکت ها یک ماده قانونی مهم محسوب می شود.

 

 

اتفاقی

طبق ماده ۱۱۹ هرگونه درآمد نقدی و غیر نقدی به صورت بلاعوض، از طریق معاملات به عنوان جایزه یا هر عنوان دیگری، مشمول مالیات اتفاقی است. به نرخ مقرر در ماده ۱۳۱ به صورت پلکانی و با توجه به میزان درآمد اتفاقی است.

 

 

منابع مختلف

در این قانون افراد در یک سال مالیاتی مختلف، از یک تا چند منبع از منابع درآمدی بهره مند هستند. این افراد نیز باید مالیات پرداخت کنند. مقدار این مالیات باید کمتر از نرخ های مقرر در ماده ۱۳۱ باشد. یا در صورت استفاده از معافیت های ماده های ۸۴ و ۱۰۱، مبلغ مالیات پرداختی بیش از یک بار باشد. این افراد برای اطلاع رسانی به حوزه مالیاتی مربوطه، ملزم به تهیه وتسلیم اظهارنامه هستند. اظهارنامه باید حاوی جمع کل درآمدهای مشمول مالیات مذکور در این ماده با تفکیک هر یک از منابع و محل تنظیم باشد. مهلت ارسال اظهارنامه تا پایان تیر ماه سال بعد از سال مالیاتی است.

افراد برای محاسبه مبلغ مالیات متعلقه، باید نرخ های مقرر در ماد ۱۳۱ این قانون را رعایت کنند. همچنین معافیت های مواد ۸۴ و ۱۰۱ را به طور صحیح اعمال کنند. مبالغی که به عنوان مالیات بر درآمد منابع درآمدها باید محاسبه و تادیه شود. اگر از درآمدهای افراد به واسطه ی قوانین دیگری کاسته شود، باید این مبلغ در محاسبه مالیات در نظر گرفته شود.

 

 

نحوه محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی یا حقوقی

بر اساس ماده ۹۷، اشخاص حقیقی و حقوقی تا پایان خرداد باید گزارش درآمد و هزینه های خود را طی یک سال مالی از طریق اظهارنامه به سازمان امور مالیاتی اعلام کنند. مالیات افراد حقیقی مطابق با ماده ۱۳۱ قانون مالیات مستقیم، بر اساس نرخ های زیر محاسبه می شود:
*تا مبلغ ۵۰۰ میلیون ریال اول درآمد مشمول مالیات نرخ ۱۵ درصد
*مازاد بر مبلغ ۵۰۰ میلیون ریال تا سقف یک میلیارد ریال درآمد مشمول مالیات نرخ ۲۰ درصد
*مازاد یک میلیارد ریال درآمد مشمول مالیات با نرخ ۲۵ درصد
*به ازای هر ده درصد (۱۰%) افزایش درآمد ابرازی مشمول مالیات اشخاص موضوع این ماده نسبت به درآمد ابرازی مشمول مالیات سال گذشته آن ها، یک واحد درصد و حداکثر تا پنج واحد درصد از نرخهای مذکور کاسته می شود. شرط برخورداری از این تخفیف تسویه بدهی مالیاتی سال قبل و تسلیم اظهارنامه مالیاتی مربوطه در مهلت مقرر از سوی سازمان امور مالیاتی است.

 

 

معافیت مالیات بر درآمد

معافیت مالیات بر درآمد برای اشخاص حقیقی و حقوقی متفاوت است. شرایط این معافیت ها را در ادامه بررسی می کنیم.

 

 

برای اشخاص حقوقی

*شرکت های فعال در حوزه کشاورزی: این شرکت‌ها شامل کشاورزی، دامپروری، دامداری، پرورش ماهی و زنبور عسل، پرورش طیور، صیادی و ماهیگیری، نوغانداری، احیاء مراتع و جنگل‌ها، باغات اشجار و نخیلات هستند. همه درآمد حاصل از فعالیت های این شرکت ها از پرداخت مالیات معاف است.

*شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی متعارف و شرکت‌های تعاونی سهامی عام: این شرکت ها مالیات شان با نرخ ۲۵% است. اما با توجه به قانون مالیات، معافیت ۲۵% تخفیف مالیاتی برای آن ها ارائه می‌شود.

*شرکت‌های خارجی در موضوع عملیات پیمانکاری: این شرکت ها برای بخشی از مبالغ قرارداد که به مصرف لوازم و تجهیزات می‌رسد، معاف از پرداخت مالیات می‌شوند. مشروط بر اینکه مبالغ مذکور جداگانه در قرارداد ذکر شده باشند.

*شعب و نمایندگی های شرکت‌ها و بانک های خارجی در ایران: این شعب و نمایندگی ها در صورت جمع‌آوری اطلاعات اقتصادی و بازاریابی برای شرکت مادر خارجی، معاف از پرداخت مالیات می شوند.

*واحدهای تولیدی و معدنی اشخاص حقوقی غیردولتی: این واحدها با اخذ پروانه بهره‌برداری از وزارتخانه های مربوطه، بسته به نوع فعالیت و منطقه فعالیت خود، برای ۵ تا ۱۰ سال از پرداخت مالیات معاف هستند.

*دفاتر گردشگری و زیارتی: درآمد حاصل از جذب گردشگران خارجی یا اعزام زائر به عربستان، عراق و سوریه با نرخ صفر مالیات مشمول مالیات است.

*مدارس غیرانتفاعی و موسسات آموزشی: شامل مدارس ابتدایی، راهنمایی، متوسطه، فنی و حرفه‌ای، آموزشگاه های فنی و حرفه‌ای آزاد و مهدهای کودک در مناطق کمتر توسعه یافته و روستاها. این موسسات با نرخ صفر مالیاتی مشمول معافیت مالیاتی هستند.

*فعالیت های انتشاراتی و مطبوعاتی و قرآنی: در صورت اخذ مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دستگاه های مربوطه، از پرداخت مالیات معاف هستند.

*کارگاه‌های فرش دستباف و صنایع دستی: همچنین شرکت های تعاونی و اتحادیه های تولیدی مربوطه هم از مالیات معاف هستند.

*صادرات خدمات و کالاهای غیرنفتی: محصولات بخش کشاورزی و صادرات مواد خام و کالاهای واسطه‌ای نیمه خام از پرداخت مالیات هستند.

*شرکت‌های دانش بنیان: شرکت های دانش بنیان دارای قوانین ویژه‌ای هستند که می‌توانند از معافیت مالیاتی بهره مند شوند.

 

 

برای اشخاص حقیقی

با توجه به احکام بند (و) تبصره ۱۲ و بند (ص) تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور، سقف معافیت مالیاتی موضوع ماده ۸۴ قانون مالیات های مستقیم اصلاحی، که در تاریخ ۱۳۹۴/۰۴/۳۱ تصویب شده است، در سال ۱۴۰۲ معادل یک میلیارد و دویست میلیون ریال تعیین می شود.

درآمد اشخاص حقیقی، که تحت عناوینی از قبیل حقوق و مزایا (به استثنای عیدی و کارانه اعضای هیأت علمی بالینی تمام‌وقت جغرافیایی و پزشکان متخصص بالینی تمام‌وقت جغرافیایی) از منابع دولتی و غیردولتی دریافت می‌کنند، پس از کسر بخشودگی‌ها و سایر مشوق‌های مالیاتی از جمله ماده ۵۶ قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران مصوب ۱۳۸۶/۰۴/۰۳ و ماده ۲۵ قانون حمایت از معلولان مصوب ۱۳۹۶/۱۲/۲۰، به نرخ‌های زیر مالیات اعمال می‌شود:

1. نسبت به مازاد یک میلیارد و دویست میلیون ریال تا یک میلیارد و ششصد و هشتاد میلیون ریال: ۱۰٪ (ده درصد)
2. نسبت به مازاد یک میلیارد و ششصد و هشتاد میلیون ریال تا دو میلیارد و هفتصد و شصت میلیون ریال: ۱۵٪ (پانزده درصد)
3. نسبت به مازاد دو میلیارد و هفتصد و شصت میلیون ریال تا چهار میلیارد و هشتاد میلیون ریال: ۲۰٪ (بیست درصد)
4. نسبت به مازاد چهار میلیارد و هشتاد میلیون ریال به بالا: ۳۰٪ (سی درصد)

 

 

 

تفاوت های مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی

*نرخ محاسبه مالیات: نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی بر اساس میزان درآمد از ۱۵ درصد تا ۲۵ درصد متغیر است. این نرخ بدون در نظر گرفتن میزان درآمد اشخاص حقوقی، ۲۵ درصد تعیین می‌شود.

*مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی: اشخاص حقیقی تا ۳۱ خرداد سال بعد و اشخاص حقوقی حداکثر تا چهار ماه پس از پایان سال مالی، برای ارسال اظهارنامه مالیاتی فرصت دارند.

*اسناد و مدارک قابل‌ ارائه: اشخاص حقیقی باید علاوه‌ بر اظهارنامه مالیاتی یا فرم تبصره ۱۰۰، دفاتر قانونی متناسب با گروه شغلی خود را نیز به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه کنند. ولی اشخاص حقوقی باید علاوه‌ بر اظهارنامه مالیاتی، ترازنامه، حساب سود و زیان، فهرست دقیق هویت سهام داران و شرکا و تغییرات مربوط به اشخاص حقیقی مجموعه را در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار دهند.

*معافیت‌های مالیاتی: اشخاص حقیقی از معافیت تا سقف معافیت مالیات حقوق موضوع ماده ۸۴ مالیات های مستقیم برخوردار هستند. در صورتی‌ که اشخاص حقوقی مشمول هیچ‌گونه معافیت مالیاتی نخواهند شد.

 

 

 

ثبت نارین مشاور شما در تمام مراحل می باشد، برای دریافت مشاوره رایگان در زمینه ثبت شرکت با ما تماس بگیرید.

۰۲۱-۸۸۲۳۱۰۰۲

۰۹۱۲۰۵۳۲۳۸۶